Thành ngữ, tục ngữ từ lâu đã trở thành kho tàng trí tuệ dân gian quý giá, đúc kết bao kinh nghiệm sống, đạo lý gia đình và giá trị nhân văn của người Việt. Mỗi câu nói ngắn gọn nhưng chứa đựng bài học sâu sắc về cách đối nhân xử thế, giữ gìn nếp nhà và vun bồi hạnh phúc. Bộ sưu tập dưới đây tổng hợp 100 câu thành ngữ, tục ngữ hay nhất về gia đình, cuộc sống và tình người, giúp bạn dễ dàng sử dụng trong viết lách, lời khuyên, bài học giáo dục hay truyền cảm hứng mỗi ngày.
Thành ngữ – tục ngữ về gia đình
- Công cha như núi Thái Sơn, nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra.
- Anh em như thể tay chân.
- Chị ngã em nâng.
- Một giọt máu đào hơn ao nước lã.
- Con hơn cha là nhà có phúc.
- Con cái là của để dành.
- Cháu ngoan nhờ ông bà, con ngoan nhờ cha mẹ.
- Mẹ tròn con vuông.
- Nhà có phúc thì gà cũng gáy to.
- Thuận vợ thuận chồng tát biển Đông cũng cạn.
- Mẹ hiền con thảo.
- Cha mẹ hiền lành để đức cho con.
- Con gái giống cha, con trai giống mẹ.
- Con hư tại mẹ, cháu hư tại bà.
- Mất cha còn chú, mất mẹ bú dì.
- Đói sạch rách thơm.
- Giặc bên Ngô không bằng bà cô bên chồng.
- Dâu hiền hơn con gái.
- Dẫu xây chín bậc phù đồ, không bằng làm phúc cứu cho một người.
- Cây có cội, nước có nguồn.
- Uống nước nhớ nguồn.
- Ăn quả nhớ người trồng cây.
- Ông ăn chả, bà ăn nem.
- Con nhà tông, không giống lông cũng giống cánh.
- Gia đình êm ấm, làm ăn phát đạt.
- Trẻ cậy cha, già cậy con.
- Cháu nội tông đường, cháu ngoại tông chi.
- Đàn ông xây nhà, đàn bà xây tổ ấm.
- Thương người như thể thương thân.
- Con dại cái mang.
- Nhà sạch thì mát, bát sạch ngon cơm.
- Chồng giận thì vợ bớt lời.
- Máu chảy ruột mềm.
- Mẹ già như chuối chín cây.
- Có cha có mẹ thì hơn.
- Con không cha như nhà không nóc.
- Cha nào con nấy.
- Lấy vợ xem tông, lấy chồng xem giống.
- Bố mẹ sinh con, trời sinh tính.
- Nhà đông con đông của.
Thành ngữ, tục ngữ về cuộc sống, đạo đức, nhân cách
- Ở hiền gặp lành.
- Gieo gió gặt bão.
- Ác giả ác báo.
- Tốt gỗ hơn tốt nước sơn.
- Đi một ngày đàng học một sàng khôn.
- Ăn ngay nói thật trời phật chứng cho.
- Học ăn, học nói, học gói, học mở.
- Hòn đất ném đi, hòn chì ném lại.
- Có công mài sắt, có ngày nên kim.
- Kiến tha lâu đầy tổ.
- Một cây làm chẳng nên non.
- Ba cây chụm lại nên hòn núi cao.
- Ăn bậy thì hại thân, nói bậy thì hại mình.
- Lời nói chẳng mất tiền mua.
- Biết người biết ta, trăm trận trăm thắng.
- Khôn ngoan chẳng lọ thật thà.
- Thua keo này bày keo khác.
- Gần mực thì đen, gần đèn thì sáng.
- Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.
- Giấy rách phải giữ lấy lề.
- Học thầy không tày học bạn.
- Đi với bụt mặc áo cà sa, đi với ma mặc áo giấy.
- Trăm hay không bằng tay quen.
- Nói phải củ cải cũng nghe.
- Tích tiểu thành đại.
- Sông có khúc, người có lúc.
- Chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo.
- Thuốc đắng dã tật, sự thật mất lòng.
- Khôn sống mống chết.
- Thẳng như ruột ngựa.
- Năng nhặt chặt bị.
- Được ăn cả, ngã về không.
- Bụng đói cật rét.
- Lửa thử vàng, gian nan thử sức.
- Người tính không bằng trời tính.
Thành ngữ, tục ngữ về tình người & xã hội
- Lá lành đùm lá rách.
- Bầu ơi thương lấy bí cùng.
- Thương người như thể thương thân.
- Một miếng khi đói bằng một gói khi no.
- Nhiễu điều phủ lấy giá gương.
- Tối lửa tắt đèn có nhau.
- Cá lớn nuốt cá bé.
- Một con ngựa đau, cả tàu bỏ cỏ.
- Tường cao ai chẳng chống.
- Của một đồng công một nén.
- Mèo khen mèo dài đuôi.
- Khẩu phật tâm xà.
- Đèn nhà ai nấy rạng.
- Yêu nhau củ ấu cũng tròn.
- Giàu vì bạn, sang vì vợ.
- Bán anh em xa, mua láng giềng gần.
- Tôi tớ lên ông, ông xuống tôi tớ.
- Miếng trầu là đầu câu chuyện.
- Người đẹp vì lụa, lúa tốt vì phân.
- Trâu buộc ghét trâu ăn.
- Lắm mối tối nằm không.
- Ở bầu thì tròn, ở ống thì dài.
- Nhà dột từ nóc.
- Cái nết đánh chết cái đẹp.
- Đời cha ăn mặn đời con khát nước.
Tổng kết
Kho tàng thành ngữ, tục ngữ Việt Nam không chỉ là dấu ấn văn hóa mà còn là kim chỉ nam giúp mỗi người sống đẹp, sống đúng và biết trân trọng những giá trị bền vững của gia đình. Những câu nói được đúc kết qua nhiều thế hệ mang theo triết lý sâu sắc về tình thân, đạo hiếu, cách ứng xử và thái độ sống giữa đời thường. Dù xã hội thay đổi, những bài học này vẫn còn nguyên giá trị, giúp chúng ta nhìn nhận cuộc sống tích cực hơn và biết gìn giữ nền nếp gia phong.
Hy vọng danh sách 100 câu thành ngữ tục ngữ trên sẽ trở thành nguồn cảm hứng để bạn áp dụng trong giao tiếp, giáo dục con trẻ hay đơn giản là nhắc nhở bản thân mỗi ngày sống an lành và ý nghĩa hơn.
